अमेरिकेच्या कृषी विभागाने (USDA) ऑगस्ट महिन्यासाठी जाहीर केलेल्या अंदाजामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोयाबीनच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. या अंदाजानुसार अमेरिकेतील पेरणी, उत्पादन आणि शिल्लक साठा घटणार असल्याने जागतिक दरांना आधार मिळाला आहे. मागील काही दिवसांत सोयाबीनच्या भावात जवळपास 4.5 टक्क्यांची वाढ नोंदवली गेली आहे.
अमेरिकेतील सोयाबीन उत्पादनातील घट
- पेरणी क्षेत्र कमी झाले असून, गेल्या वर्षाच्या तुलनेत तब्बल 62 लाख एकरने सोयाबीनची पेरणी घटली आहे.
- जुलैच्या तुलनेत उत्पादनात जवळपास 2 टक्क्यांची घट अपेक्षित आहे.
- नव्या हंगामातील शिल्लक साठा मागील वर्षाच्या तुलनेत 12 टक्क्यांनी कमी राहील असा अंदाज आहे.
या परिस्थितीमुळे अमेरिकन बाजारात सोयाबीनचे दर प्रति बुशेल 9.96 डॉलरवरून 10.41 डॉलरपर्यंत वाढले आहेत. सोयापेंडच्या किमतीतही सकारात्मक हालचाल दिसून आली आहे.
भारतातील परिस्थिती आणि सोयाबीन भावाला आधार
भारतामध्येही सोयाबीनचा शिल्लक साठा अत्यंत कमी असल्याने दरांना मजबूत आधार मिळाला आहे.
- सोपाच्या (SOPA) आकडेवारीनुसार देशातील शिल्लक साठा फक्त 3.5 लाख टन आहे. हा मागील वर्षाच्या 9 लाख टनांच्या तुलनेत तब्बल 40 टक्क्यांनी कमी आहे.
- पेरणीतही घट झाली आहे. सरकारी आकडेवारीनुसार पेरणी 5 टक्क्यांनी कमी झाली आहे, तर व्यापाऱ्यांच्या अंदाजानुसार ती घट 10 ते 12 टक्क्यांपर्यंत असू शकते.
- मागील दोन वर्षांत कमी दर आणि हमीभाव न मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांनी इतर पिकांना प्राधान्य दिल्याचे दिसून येत आहे.
देशांतर्गत बाजारातील सोयाबीनचे भाव
सध्या प्रक्रिया प्लांट्समध्ये सोयाबीनचा भाव 4,900 ते 5,050 रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान आहे. तर बाजार समित्यांमध्ये सरासरी दर 4,600 ते 4,700 रुपये प्रति क्विंटल आहे.
भविष्यातील शक्यता
सोपाच्या अंदाजानुसार, कमी शिल्लक साठा आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील वाढत्या दरांमुळे येत्या काळात सोयाबीनच्या दरात आणखी वाढ होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे आता सर्वांचे लक्ष नवीन हंगामातील उत्पादन किती होणार याकडे लागले आहे.
खूप महत्वाचे प्रश्न (FAQ)
१. अमेरिकेतील सोयाबीन उत्पादनात किती घट अपेक्षित आहे?
जुलैच्या अंदाजाच्या तुलनेत सुमारे 2 टक्क्यांची घट अपेक्षित आहे.
२. भारतातील सोयाबीनचा शिल्लक साठा किती आहे?
सोपाच्या आकडेवारीनुसार फक्त 3.5 लाख टन साठा शिल्लक आहे.
३. सध्या देशांतर्गत बाजारात सोयाबीनचे दर किती आहेत?
प्रक्रिया प्लांट्समध्ये 4,900 ते 5,050 रुपये प्रति क्विंटल आणि बाजार समित्यांमध्ये 4,600 ते 4,700 रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान आहेत.
४. भारतात पेरणीत किती घट झाली आहे?
सरकारी आकडेवारीनुसार 5% घट झाली आहे, तर व्यापाऱ्यांच्या मते 10-12% घट असू शकते.
५. भविष्यात सोयाबीनच्या दरात वाढ होईल का?
होय, कमी साठा आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दरवाढ यामुळे भाव आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.
Disclaimer
ही माहिती विविध स्त्रोतांवर आधारित आहे. सोयाबीनचे दर, उत्पादन व साठा यासंबंधी परिस्थिती वेळोवेळी बदलू शकते. शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांनी ताज्या अपडेटसाठी अधिकृत स्त्रोतांचा आधार घ्यावा.