आजच्या काळात शेतकऱ्यांना पारंपारिक शेतीबरोबर पर्यायी व्यवसाय करणे गरजेचे झाले आहे. हवामानातील बदल, अनियमित पाऊस आणि वाढती खर्चाची पातळी यामुळे शेतीवर अवलंबून राहणे कठीण होत चालले आहे. अशा परिस्थितीत पोल्ट्री व्यवसाय शेतकऱ्यांसाठी एक उत्तम पर्याय ठरू शकतो.
कमी गुंतवणुकीत जास्त नफा
पोल्ट्री व्यवसाय सुरू करण्यासाठी मोठ्या भांडवलाची आवश्यकता नसते. छोट्या प्रमाणावर 50 ते 100 कोंबड्यांपासून हा व्यवसाय सुरू करता येतो. खाद्य, पाणी आणि निवारा यांची योग्य व्यवस्था केल्यास कोंबड्या चांगल्या प्रकारे वाढतात आणि उत्पादन देतात.
बाजारपेठेत कायम मागणी
कोंबडीचे मांस आणि अंडी या उत्पादनांना नेहमीच बाजारात मागणी असते. शहरांमध्येच नव्हे तर ग्रामीण भागातही या उत्पादनांना ग्राहक सहज मिळतात. यामुळे विक्रीची चिंता शेतकऱ्यांना करावी लागत नाही.
पोल्ट्री व्यवसायासाठी सरकारी मदत
सरकारकडून पोल्ट्री व्यवसाय प्रोत्साहनासाठी विविध योजना राबवल्या जातात. राष्ट्रीय कृषी व ग्रामीण विकास बँक (नाबार्ड) तसेच स्थानिक बँका कर्ज सुविधा पुरवतात. याशिवाय काही ठिकाणी अनुदान देखील उपलब्ध असते. शेतकऱ्यांनी जिल्हा पशुसंवर्धन विभागाशी संपर्क करून योजनांची माहिती घ्यावी.
पोल्ट्री व्यवसायाचे फायदे
या व्यवसायातून शेतकऱ्यांना नियमित उत्पन्न मिळते. अंडी दररोज विक्रीसाठी तयार होतात, मांसाची विक्री गरजेनुसार करता येते. या कामासाठी कुटुंबातील इतर सदस्यही मदत करू शकतात, त्यामुळे रोजगाराची संधी तयार होते. तसेच पोल्ट्रीच्या शेणाचा उपयोग शेतीसाठी सेंद्रिय खत म्हणून करता येतो.
निष्कर्ष
पोल्ट्री व्यवसाय शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक स्थैर्य मिळवून देणारा आणि टिकाऊ विकासाला चालना देणारा आहे. कमी गुंतवणुकीत आणि कमी जोखमीसह हा व्यवसाय सुरू करून शेतकरी आपले जीवनमान सुधारू शकतात.
सर्वात महत्वाचे प्रश्न (FAQ)
पोल्ट्री व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किती गुंतवणूक लागते?
लहान प्रमाणात 50 ते 100 कोंबड्यांपासून सुरुवात करण्यासाठी सुमारे 50 हजार ते 1 लाख रुपये लागतात.
कोंबड्यांना कोणते खाद्य द्यावे लागते?
कोंबड्यांना संतुलित आहार म्हणून धान्य, सोयाबीन पेंड, मका आणि बाजारात उपलब्ध खाद्य मिश्रण देता येते.
सरकारी अनुदान मिळवण्यासाठी काय प्रक्रिया आहे?
जिल्हा पशुसंवर्धन विभागाकडे प्रकल्प अहवाल सादर करावा लागतो आणि त्यानंतर बँकेत कर्जासाठी अर्ज करता येतो.
या व्यवसायातून किती उत्पन्न मिळू शकते?
कोंबडीचे अंडे आणि मांस यांच्या विक्रीतून सुरुवातीच्या गुंतवणुकीनंतर दरमहा 20 हजार ते 50 हजार रुपये मिळू शकतात.
पोल्ट्री व्यवसायात कोणते धोके असू शकतात?
मुख्य धोका म्हणजे रोगराई आणि बाजारभावातील चढ-उतार. योग्य स्वच्छता, लसीकरण आणि बाजार सर्वेक्षण केल्यास हे धोके कमी करता येतात.
Disclaimer
वरील माहिती विविध स्रोतांमधून गोळा करण्यात आली आहे. ही माहिती संपूर्णपणे खरी असल्याची हमी दिली जात नाही. कोणताही व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी स्थानिक तज्ञांचा सल्ला घ्यावा आणि अधिकृत कागदपत्रांची पुष्टी करावी.