E-Shram Card News भारतातील असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या कामगारांना अनेकदा सामाजिक सुरक्षा, आर्थिक स्थैर्य आणि सरकारी योजनांचा लाभ मिळण्यात अडचणी येतात. या पार्श्वभूमीवर केंद्र शासनाने ई-श्रम कार्ड योजना सुरू केली असून यामधून कोट्यवधी कामगारांना आर्थिक व सामाजिक संरक्षणाचा थेट फायदा मिळत आहे. या योजनेमुळे कामगारांच्या भविष्यातील सुरक्षिततेसह वृद्धावस्थेत पेन्शनची सोय उपलब्ध झाली आहे.
वृद्धावस्थेत नियमित पेन्शनची सोय
ई-श्रम कार्ड योजनेचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे ६० वर्षे पूर्ण झाल्यावर लाभार्थ्याला दरमहा तीन हजार रुपयांची पेन्शन मिळते. वार्षिक हिशोबाने ही रक्कम ३६ हजार रुपयांपर्यंत पोहोचते. असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना वृद्धावस्थेत आर्थिक स्थैर्य मिळावे आणि त्यांना स्वावलंबी राहता यावे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
विमा संरक्षणाची सुविधा
या योजनेत नोंदणी केलेल्या कामगारांना अपघातजन्य परिस्थितीत विमा संरक्षण दिले जाते. मृत्यू किंवा पूर्ण अपंगत्व आल्यास दोन लाख रुपयांपर्यंतची मदत दिली जाते, तर आंशिक अपंगत्वाच्या परिस्थितीत एक लाख रुपयांचे संरक्षण मिळते. या सोयीमुळे आपत्कालीन प्रसंगी कुटुंबियांना मोठा आधार मिळतो.
कोणाला मिळणार या योजनेचा लाभ
ई-श्रम कार्ड योजना विशेषतः असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी लागू आहे. बांधकाम क्षेत्रातील मजूर, फेरीवाले, दैनंदिन वेतनावर काम करणारे, गृहकाम करणारे, शेतमजूर, स्थलांतरित कामगार, रिक्षाचालक, हातगाडी चालवणारे, मोची, नाई, धुणारे अशा अनेक व्यवसायांमध्ये काम करणारे लोक या योजनेसाठी पात्र आहेत. मात्र, अर्जदार कोणत्याही सरकारी सेवेत नसावा, आयकर रिटर्न भरत नसावा आणि पीएफ किंवा ईएसआयसीसारख्या योजनेचा सदस्य नसावा.
नोंदणीसाठी आवश्यक पात्रता
अर्जदाराचे वय १६ ते ५९ वर्षांच्या दरम्यान असावे. मासिक उत्पन्न पंधरा हजार रुपयांपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे. अर्जदाराने आयकर भरलेला नसावा. अर्ज करताना आधार कार्ड आणि त्याशी जोडलेला मोबाइल नंबर अनिवार्य आहे. तसेच बँक खाते असणे आवश्यक आहे कारण सर्व आर्थिक व्यवहार थेट बँक खात्यातून केले जातात.
नोंदणीसाठी लागणारी कागदपत्रे
ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करताना आधार कार्ड, आधारशी लिंक केलेला सक्रिय मोबाइल नंबर, बँक पासबुक किंवा चेक बुकची माहिती सादर करावी लागते. खातेदाराचे नाव, खाते क्रमांक आणि आयएफएससी कोड स्पष्ट दिसणे आवश्यक आहे. काही वेळा व्यवसायाचा पुरावा म्हणून राशन कार्ड किंवा मतदार ओळखपत्रही मागितले जाते.
ऑनलाइन नोंदणीची प्रक्रिया
ई-श्रम कार्डासाठी ऑनलाइन नोंदणी अत्यंत सोपी ठेवली आहे. eshram.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर जाऊन नोंदणी सुरू करता येते. अर्जदाराने आधारशी जोडलेला मोबाइल नंबर टाकून OTP पडताळणी करावी लागते. त्यानंतर वैयक्तिक माहिती, शैक्षणिक तपशील, व्यवसायाची नोंद आणि बँकेची माहिती भरावी लागते. फॉर्म सबमिट केल्यानंतर ई-श्रम कार्ड तयार होते ज्याचे प्रिंट डाउनलोड करता येते.
ऑफलाइन नोंदणीची सुविधा
डिजिटल साक्षरता कमी असलेल्या व्यक्तींकरिता ऑफलाइन नोंदणीची सोय जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटरमध्ये उपलब्ध आहे. आवश्यक कागदपत्रांसह केंद्रावर जाऊन अर्ज भरता येतो. प्रशिक्षित कर्मचारी अर्जदाराची मदत करतात आणि नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर काही दिवसांत कार्ड तयार होते.
योजनेचे महत्त्व आणि भविष्यकालीन दृष्टीकोन
भारतामध्ये असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची संख्या मोठी आहे. या योजनेमुळे त्यांना सामाजिक सुरक्षा, वृद्धावस्थेत स्थैर्य आणि आपत्कालीन संरक्षण मिळत आहे. तसेच या योजनेतून तयार होणारा राष्ट्रीय डेटाबेस भविष्यातील रोजगार संधी आणि कौशल्य विकासासाठी महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे. त्यामुळे पात्र कामगारांनी या योजनेत नोंदणी करून अधिकाधिक लाभ घ्यावा.
Disclaimer: वरील माहिती केवळ जनजागृतीसाठी दिली आहे. या माहितीची पूर्णपणे अचूकता हमीशीर सांगता येत नाही. कोणतीही कारवाई करण्यापूर्वी कृपया अधिकृत स्रोतांकडून माहितीची खात्री करून घ्या.