Soyabean Favarni Update सध्या राज्यातील बऱ्याच ठिकाणी सोयाबीन पीक फुलोऱ्याच्या अवस्थेतून शेंगा लागण्याच्या टप्प्यात आले आहे. हा टप्पा पिकाच्या अंतिम उत्पादनासाठी सर्वात महत्त्वाचा मानला जातो. याच काळात योग्य औषधांचा वापर करून केलेली तिसरी फवारणी पिकाला निरोगी ठेवते आणि उत्पादनात लक्षणीय वाढ घडवून आणते. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, या अवस्थेत वेळेवर फवारणी करणे केवळ कीड आणि रोग नियंत्रणासाठीच नव्हे, तर शेंगांमध्ये दाणे चांगले भरण्यासाठीही अत्यंत उपयुक्त ठरते.
फवारणी करण्याची योग्य वेळ
सोयाबीनला फुले येऊन शेंगा दिसू लागल्यावर आणि त्या शेंगांमध्ये दाणे भरू लागल्याच्या अवस्थेत तिसरी फवारणी करावी. सध्या अनेक ठिकाणी शेतांमध्ये लहान शेंगा दिसू लागल्या आहेत. या टप्प्यात फवारणी केल्याने शेंगांची संख्या वाढते, दाणे भरदार होतात आणि पिकाचे वजन वाढते. या काळात कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भावही जास्त प्रमाणात दिसतो, त्यामुळे वेळेवर फवारणी केल्यास त्यावर प्रभावी नियंत्रण मिळते.
उत्पादन वाढीसाठी आवश्यक पोषण
शेंगांमध्ये दाणे भरण्यासाठी पिकाला पालाश या अन्नद्रव्याची जास्त गरज असते. त्यामुळे 00:50:50 या विद्राव्य खताचा वापर 15 लिटर पंपासाठी सुमारे 100 ग्रॅम प्रमाणात करावा. यामुळे दाणे भरदार होतात आणि उत्पादनाचे वजन वाढते. यासोबतच शेंगांमध्ये पोकळ दाणे राहू नयेत म्हणून जिब्रेलिक ॲसिडयुक्त संजीवक वापरणे फायदेशीर ठरते. व्ही-टोन सारखे टॉनिक 15 लिटर पंपासाठी 30 मिली प्रमाणात मिसळल्यास पेशी विभाजनाला चालना मिळते आणि शेंगा पूर्णपणे भरतात.
कीटकांवर नियंत्रणासाठी औषधांचा वापर
शेंगा लागण्याच्या अवस्थेत शेंगा पोखरणारी अळी पिकाला मोठे नुकसान पोहोचवते. या टप्प्यात दीर्घकाळ प्रभावी राहणारे कीटकनाशक निवडणे गरजेचे आहे. एक्सपोनस हे कीटकनाशक एकरी 17 मिली प्रमाणात दिल्यास अळीवर नियंत्रण राहते आणि वारंवार फवारणीची आवश्यकता कमी होते. जर हे औषध उपलब्ध नसेल तर सिमोडीस, ॲम्प्लिगो किंवा कोराजन यांसारखी अन्य औषधे वापरता येतात.
विशेष परिस्थितीत फवारणीचे नियोजन
जर शेतात येलो मोझॅक विषाणूचा प्रादुर्भाव दिसत असेल, तर पांढऱ्या माशीचे नियंत्रण करणे सर्वात महत्त्वाचे ठरते. अशा वेळी अळीनाशक म्हणून सिमोडीसचा वापर 15 लिटर पंपासाठी 20 मिली प्रमाणात करावा. हे औषध अळी आणि पांढऱ्या माशीवर एकाचवेळी नियंत्रण ठेवते, ज्यामुळे विषाणूचा प्रसार कमी होतो.
बुरशीजन्य रोगांवर उपाय
काही भागांमध्ये शेवटच्या टप्प्यात सोयाबीन अचानक वाळण्याची समस्या दिसते. अशा परिस्थितीत बुरशीनाशक वापरणे आवश्यक ठरते. प्रायक्झर हे औषध 15 लिटर पंपासाठी 15 मिली प्रमाणात वापरल्यास बुरशीजन्य रोगांवर प्रभावी नियंत्रण मिळते.
निष्कर्ष
सोयाबीनच्या तिसऱ्या फवारणीचे नियोजन शेतकऱ्यांसाठी उत्पादनवाढीचा मार्ग ठरतो. योग्य वेळी पालाशसह टॉनिक आणि प्रभावी कीटकनाशकांचा वापर करून शेतकरी आपल्या पिकाचे संरक्षण करू शकतात. परिस्थितीनुसार योग्य औषध निवडल्यास कीड आणि रोगांमुळे होणारे नुकसान टाळता येते. योग्य वेळी केलेली फवारणी शेंगांची गुणवत्ता वाढवते आणि अंतिम उत्पादन अधिक भरघोस मिळवून देते.
Disclaimer
या लेखातील माहिती ही कृषी तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनावर आधारित असून केवळ शैक्षणिक हेतूसाठी देण्यात आलेली आहे. औषधांचा प्रत्यक्ष वापर करण्यापूर्वी शेतकऱ्यांनी स्थानिक कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा आणि आपल्या शेतातील परिस्थितीनुसार निर्णय घ्यावा.
