Goat Farming ग्रामीण भागात राहणाऱ्या शेतकरी आणि बेरोजगार तरुणांसाठी केंद्र आणि राज्य सरकारने संयुक्तपणे एक महत्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. या योजनेचे नाव शेळीपालन कर्ज योजना 2025 असून तिचा उद्देश ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला बळकटी देणे आणि तरुणांना स्वावलंबनाच्या दिशेने नेणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत लाभार्थींना दहा लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेण्याची संधी उपलब्ध होत आहे, ज्यामुळे उद्योजकतेला चालना मिळेल.
शेळीपालन व्यवसायाचे फायदे
शेळीपालन हा ग्रामीण भागासाठी योग्य आणि नफा देणारा व्यवसाय मानला जातो. यासाठी जास्त भांडवल किंवा विशेष तांत्रिक कौशल्याची गरज नसते. कमी पाण्यात आणि प्रतिकूल हवामानातही शेळ्या सहज वाढतात. शेळीच्या दुधाला सतत मागणी असल्यामुळे शेतकऱ्यांना नियमित उत्पन्नाचे साधन मिळते. त्याचबरोबर शेळीचे मांस बाजारात चांगल्या किमतीत विकले जाते. शेळ्यांचे खत शेतीसाठी उपयुक्त असल्यामुळे दुहेरी लाभ मिळतो.
योजनेचे लाभ
या योजनेअंतर्गत राष्ट्रीयकृत बँका तसेच खासगी बँकांमार्फत कर्जाची सुविधा दिली जाते. कर्जाची मर्यादा पन्नास हजार रुपयांपासून ते दहा लाख रुपयांपर्यंत असते. लाभार्थी ही रक्कम शेळ्या खरेदी करणे, गोठे बांधणे, चारा खरेदी, औषधे तसेच पशुवैद्यकीय सेवांसाठी वापरू शकतो. यामुळे ज्या तरुणांकडे भांडवल नव्हते त्यांना व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळते आणि शेतकऱ्यांना शेतीसोबत अतिरिक्त उत्पन्नाचे साधन निर्माण करता येते.
कर्जाचे व्याजदर आणि परतफेड
या योजनेतून मिळणाऱ्या कर्जावरील व्याजदर सात ते बारा टक्क्यांदरम्यान असतो. नेमका दर बँकेनुसार बदलतो. परतफेड EMI च्या स्वरूपात करता येते ज्यामुळे एकाच वेळी मोठा आर्थिक ताण पडत नाही. जर लाभार्थी वेळेवर हप्ते भरत असेल तर पुढील टप्प्यात पन्नास लाख रुपयांपर्यंत कर्ज मिळण्याची संधी मिळू शकते. ही योजना विशेषतः व्यवसाय वाढवण्याची इच्छा असलेल्या युवकांसाठी उपयुक्त आहे.
पात्रता अटी
या योजनेसाठी अर्ज करणारा व्यक्ती भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे आणि त्याचे वय किमान अठरा वर्षे पूर्ण असावे. अर्जदाराचा क्रेडिट स्कोअर चांगला असावा तसेच कोणतेही थकबाकीचे कर्ज नसावे. जर आधीपासून काही कर्ज असेल तर ते नियमित भरणे आवश्यक आहे. या योजनेचा लाभ व्यक्ती, गट तसेच सहकारी संस्थांना देखील मिळू शकतो.
आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज करताना आधार कार्ड, पॅन कार्ड, रेशन कार्ड, बँक पासबुक, पासपोर्ट आकाराचे फोटो, उत्पन्न व निवास प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे. याशिवाय व्यवसायाचा सविस्तर प्रकल्प अहवाल द्यावा लागतो ज्यामध्ये शेळीपालनासाठीचे नियोजन, खर्चाचा अंदाज व अपेक्षित उत्पन्नाचा तपशील असावा. अर्जदाराकडे सक्रिय मोबाईल क्रमांक आणि ईमेल आयडी असणेही आवश्यक आहे.
अर्ज प्रक्रिया
इच्छुक अर्जदाराने जवळच्या राष्ट्रीयकृत किंवा खासगी बँकेत संपर्क साधावा. अनेक बँकांनी ऑनलाइन अर्जाची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. अर्ज केल्यानंतर कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते आणि प्रकल्प अहवालाचा अभ्यास केला जातो. सर्व काही योग्य आढळल्यास साधारणपणे पंधरा ते तीस दिवसांच्या आत कर्ज मंजूर केले जाते.
व्यवसायाची सुरुवात
कर्ज मंजूर झाल्यानंतर लाभार्थी योग्य जातीच्या शेळ्या खरेदी करू शकतो. जामनापारी, बार्बरी, सिरोही आणि बोअर या जाती व्यवसायासाठी विशेष लोकप्रिय आहेत. चांगल्या जातीच्या शेळ्या निवडणे, स्वच्छता राखणे, योग्य गोठा बांधणे आणि पशुवैद्यकीय सेवांची सुविधा उपलब्ध ठेवणे हे आवश्यक आहे. नियमित लसीकरण आणि योग्य आहार दिल्यास उत्पादन वाढते आणि रोगांचा धोका कमी होतो.
भविष्यातील संधी
शेळीपालन व्यवसायाला भविष्यात मोठी संधी आहे. शेळीच्या दुधाची मागणी सतत वाढत असून ऑर्गॅनिक उत्पादनांचा कल वाढल्यामुळे या क्षेत्रात नव्या संधी निर्माण होत आहेत. शेळीपालकांना उत्पादन थेट ग्राहकांना विकण्याची संधी आहे किंवा डेअरी कंपन्यांसोबत करार करून स्थिर उत्पन्न मिळवता येते. सरकारकडून या व्यवसायाला प्रोत्साहन मिळत असल्याने पुढील काळात अधिक योजना येण्याची शक्यता आहे.
Disclaimer
वरील माहिती सामान्य जनजागृतीसाठी लिहिली आहे. या लेखातील माहितीची संपूर्ण अचूकता हमीपूर्वक सांगता येत नाही. कर्जासाठी अर्ज करण्यापूर्वी संबंधित बँक किंवा अधिकृत सरकारी संकेतस्थळावरून अद्ययावत माहिती घेणे आवश्यक आहे.