आजकाल प्रत्येकजण आपले पैसे सुरक्षित ठेवण्यासाठी बँकेत बचत खाते उघडतो. या खात्यामुळे एटीएम कार्ड, नेटबँकिंग, मोबाईल बँकिंग यांसारख्या सुविधा मिळतात. परंतु अलीकडेच बँकांनी बचत खात्यांमध्ये काही महत्वाचे बदल केले आहेत. हे बदल ग्राहकांच्या सोयीसाठी आहेत, पण त्यांची माहिती घेणं गरजेचं आहे.
रोख रक्कम जमा करण्याचे नियम
रिझर्व्ह बँकेच्या नियमानुसार, एका आर्थिक वर्षात बचत खात्यात 10 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास त्याची माहिती आयकर विभागाला दिली जाते. तसेच, एका दिवशी 2 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा करण्यावर निर्बंध आहेत. 50,000 रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम जमा करताना पॅन कार्ड देणे आवश्यक आहे. हे नियम काळा पैसा रोखण्यासाठी लागू करण्यात आले आहेत.
पैसे काढण्यावर मर्यादा
बचत खात्यातून पैसे काढताना देखील काही मर्यादा आहेत. एका आर्थिक वर्षात 1 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास 2% टीडीएस भरावा लागतो. जर आयकर रिटर्न दाखल केले नसेल तर ही मर्यादा केवळ 20 लाख आहे. तसेच, एटीएममधून प्रत्येक महिन्यात तीन मोफत व्यवहार मिळतात. त्यानंतर प्रत्येक अतिरिक्त व्यवहारावर शुल्क आकारले जाते.
मिनिमम बॅलन्स ठेवण्याची अट
बँक खात्यात किमान शिल्लक ठेवणे आवश्यक असते. ग्रामीण शाखांमध्ये 1,000 ते 2,000 रुपये, अर्ध-शहरी शाखांमध्ये 2,000 ते 3,000 रुपये आणि शहरी शाखांमध्ये 3,000 ते 5,000 रुपये ठेवावे लागतात. महानगरांमध्ये ही मर्यादा 10,000 रुपयांपर्यंत जाऊ शकते. जर ही रक्कम नसली तर बँक दंड आकारते.
व्याजदर आणि कर नियम
सध्या बचत खात्यावर सरासरी 3% ते 4% व्याज दिले जाते. जर एका वर्षात मिळालेल्या व्याजाची रक्कम 10,000 रुपयांपेक्षा जास्त झाली, तर त्यावर टीडीएस लागू होतो. कर विवरणपत्र दाखल करताना व्याजाचा तपशील देणे आवश्यक आहे.
आयकर विभागाची नोटीस
मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांमुळे कधी कधी आयकर विभागाकडून नोटीस येऊ शकते. अशा वेळी ती नोटीस दुर्लक्षित न करता त्वरित उत्तर देणे महत्त्वाचे आहे. तज्ज्ञांचा सल्ला घेऊन वेळेत प्रतिसाद दिल्यास दंड किंवा कारवाई टाळता येते.
Disclaimer
या लेखामध्ये दिलेली माहिती सामान्य माहितीसाठी आहे. कोणत्याही आर्थिक किंवा कायदेशीर निर्णयासाठी संबंधित तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
सर्वात महत्वाचे प्रश्न (FAQ)
बचत खात्यात जास्तीत जास्त किती रोख रक्कम जमा करता येते?
एका आर्थिक वर्षात 10 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास ती हाय-व्हॅल्यू ट्रांजॅक्शन मानली जाते.
बचत खात्यातून किती रक्कम काढल्यावर टीडीएस लागू होतो?
जर 1 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढली तर 2% टीडीएस लागू होतो.
एटीएम व्यवहारावर किती मोफत सुविधा मिळतात?
प्रत्येक महिन्यात तीन मोफत एटीएम व्यवहार मिळतात. त्यानंतर शुल्क आकारले जाते.
मिनिमम बॅलन्स न ठेवल्यास काय होते?
जर खात्यात आवश्यक शिल्लक नसेल तर बँक दंड आकारते.
बचत खात्यावर व्याज किती मिळते?
सरासरी 3% ते 4% व्याज बचत खात्यावर दिले जाते.
